De Taalunie signaleert kansen, uitdagingen en problemen die zich in het onderwijs Nederlands in Nederland, Vlaanderen en Suriname voordoen en adviseert onderwijsbeleidsmakers over hoe ze ermee om kunnen gaan. Daarnaast deelt de Taalunie wetenschappelijke kennis over het onderwijs Nederlands in het kleuter- en basisonderwijs, het voortgezet/secundair onderwijs, het hoger onderwijs en het (NT2-)volwassenenonderwijs.
Implementatie De taalcompetente leraar
In 2020 publiceerde de Taalunie het referentiekader De taalcompetente leraar. Het kader beschrijft de taalcompetenties waar elke leraar een beroep op moet kunnen doen om goed les te kunnen geven. 2021 stond in het teken van de presentatie en implementatie van het kader. In een podcastserie van zes afleveringen brachten lerarenopleiders de taalcompetenties aan de hand van praktijkverhalen tot leven en gaven ze luisteraars tips om er zelf mee aan de slag te gaan. Daarnaast is het kader voorgesteld aan leraren, opleiders en begeleiders tijdens conferenties en studiedagen. Inmiddels maken verschillende lerarenopleidingen in Nederland en Vlaanderen gebruik van het kader en is het opgenomen als deel van hun curriculum.
Visietekst Taalcompetentie getoetst
Centraal toetsen kan een belangrijk instrument zijn voor de kwaliteit van het onderwijs Nederlands. In 2021 werkte de Taalunie aan een visietekst die beschrijft wat nodig is om ervoor te zorgen dat centrale toetsen Nederlands zich richten op het toetsen van taalcompetentie én ondersteunen bij de ontwikkeling ervan. De tekst, Taalcompetentie getoetst, kwam tot stand in een nauwe samenwerking met toetsdeskundigen uit Nederland en Vlaanderen. Met de tekst, die in het voorjaar van 2022 wordt gepubliceerd en verspreid, wil de Taalunie alle betrokkenen bij de ontwikkeling van centrale toetsen motiveren en inspireren, en uitdagen om in te zetten op de allerhoogste kwaliteit.
Advies over effectief schrijfonderwijs
Peilingen in Nederland en Vlaanderen laten zien dat de schrijfontwikkeling van basisschoolleerlingen de afgelopen tien jaar nauwelijks is verbeterd. Dat is zorgwekkend: goed kunnen schrijven is een belangrijke sleutel om taalcompetentie te ontwikkelen. Daarom bracht de Taalunie de adviestekst Schrijfonderwijs in de schijnwerpers, uit 2015, in 2021 opnieuw onder de aandacht van Vlaamse en Nederlandse beleidsmakers.
In het beleidsadvies Schrijfonderwijs onder de loep schreven we over de kansen om het tij te keren en effectief schrijfonderwijs te realiseren. In Vlaanderen nam ze zitting in de eindtermencommissies Nederlands van de Vlaamse overheid en was ze betrokken bij de ontwikkeling van de leerplannen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. De in 2017 verschenen visietekst Iedereen taalcompetent! was het referentiekader voor de inbreng en adviezen van de Taalunie.
Leesoffensieven in Vlaanderen en Nederland
In 2021 nam de Taalunie deel aan de kerngroep die, samen met de Vlaamse Departementen van Onderwijs en Cultuur, het Leesoffensief in Vlaanderen voorbereidt. In Nederland maakte de Taalunie deel uit van de coördinatiegroep voor het leesoffensief. We praatten mee over hoe een Nederlands leesoffensief eruit kan zien en werkten mee aan de actieagenda.
Ter versterking van de leesinitiatieven in Vlaanderen en Nederland organiseerde de Taalunie in 2021 een uitwisseling tussen het Vlaamse Leesoffensief en de Nederlandse Leescoalitie.
Publicaties effectief leesonderwijs
In 2021 gingen de Taalunie en de Taalraad Begrijpend Lezen in gesprek met Vlaamse en Nederlandse lerarenopleiders over hoe ze hun studenten voorbereiden om effectief leesonderwijs te geven. De belangrijkste bevindingen en de uitdagingen waarmee opleidingen worden geconfronteerd beschreef de Taalunie in het rapport Effectief leesonderwijs in de lerarenopleiding: kansen, drempels en uitdagingen.
Daarnaast verzamelde de Taalunie voorbeelden van effectief leesonderwijs in Nederlandse en Vlaamse scholen. Beschrijvingen ervan werden gepubliceerd in de bijsluiter van het tijdschrift MeerTaal.
Leesscan en Lezen Op School
De Taalunie is lid van de stuurgroep van de leesscan, een instrument dat werd ontwikkeld door de Universiteit Gent, AP Hogeschool en Hogeschool Odisee en waarmee scholen hun leesbeleid in kaart kunnen brengen. Vanuit die rol organiseerde de Taalunie in 2021 een uitwisseling tussen de projecten die deelnemen aan Lezen Op School. In dit programma van de Vlaamse minister van onderwijs werken scholen en hun regionale leespartners aan effectief leesonderwijs.
Nieuwe beschrijvingen in de HTNO-databank van empirisch onderzoek naar onderwijs Nederlands in basis- en voortgezet/secundair onderwijs
Leesscans waarmee 357 scholen hun leesbeleid in kaart hebben gebracht
Downloads van de podcast ‘De taalcompetente leraar’