De Taalunie zorgt voor beschrijvingen van de spelling, grammatica, woordenschat, terminologie en voor taaladvies in samenwerking met partnerorganisaties. Ze brengt verschillende mensen en organisaties bij elkaar om digitale infrastructuur en taaltechnologie voor taalgebruikers tot stand te laten komen en om taalvoorzieningen voor mensen met een beperking te laten ontwikkelen. Zo zorgen we ervoor dat iedereen het Nederlands zo optimaal mogelijk kan gebruiken.
Taaladvies.net, de website met antwoorden op veelgestelde vragen over de Nederlandse taal en spelling, is in een fris en gebruiksvriendelijk nieuw jasje gestoken. Zo zijn de zoekfunctie en de manier van navigeren beter en gemakkelijker gemaakt. De samenwerkende organisaties achter de site, de Nederlandse Taalunie, het Genootschap Onze Taal, Team Taaladvies van de Vlaamse overheid en het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), willen taalgebruikers zo nog beter ondersteunen bij het vinden van het antwoord op hun taalvraag.
In april presenteerden het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en de Taalunie een nieuwe online editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS). Het INT beheert de nieuwe website. Investeren in een gebruiksvriendelijke en actuele e-ANS was belangrijk omdat het werk dé gids is voor een correct en doelmatig gebruik van onze taal voor onder meer leerkrachten, studenten, tekstschrijvers, vertalers en taaladviseurs. De digitale omgeving is volledig vernieuwd en heeft betere zoekmogelijkheden.
Tegelijk met de nieuwe vormgeving verschenen al twee herziene hoofdstukken, en in juli werd een compleet nieuw hoofdstuk over klankleer toegevoegd. De andere hoofdstukken worden de komende jaren vernieuwd.
Binnen het project Taal en zorg van de Taalunie werken we aan het vergroten van de begrijpelijkheid van medische taal in de zorgsector. In 2021 bracht Vlaams radiomaker Jan Hautekiet in een reportage in beeld hoe taal in de zorg een grotere rol speelt dan we zouden vermoeden en hoe heldere taal die zorg meer toegankelijk maakt. In de reportage werd ook aandacht besteed aan het Taalunie-rapport ‘Injectie voor taal’. Hierin wordt een onderzoek naar materialen die informatie en voorlichting geven over gezondheid gepresenteerd.
Samen met experts uit de zorg en het communicatievak formuleerden we ook concrete aanbevelingen voor verbetering.
Tot slot werd ook de winnaar van de ZorgVoorZorgPrijs bekendgemaakt: het project Indiveo uit Leeuwarden. Met de ZorgVoorZorgPrijs willen we stimuleren dat materialen die begrijpelijke taal in de zorg in de praktijk brengen, doorontwikkeld en verder verspreid worden.
Met partner Direct Duidelijk liet de Taalunie een onderzoek uitvoeren naar de begrijpelijkheid van overheidsteksten over schuldhulpverlening in Nederland. De onderzoekers van de Universiteit Utrecht en Hogeschool Arnhem Nijmegen presenteerden in 2021 hun conclusie: de teksten zijn in 62% van de gevallen te moeilijk voor laagopgeleide lezers. Ze gaven overheden het advies om hun teksten te verbeteren door eerst op drie manieren de begrijpelijkheid ervan te meten: met automatische tekstanalyse, beoordeling door tekstexperts én gebruikerstesten onder lezers met verschillende achtergronden en opleidingsniveaus. Vlaamse partner Heerlijk Helder publiceerde kort daarna een handleiding voor het uitvoeren van gebruikerstesten.
De overheid communiceert ook met beeld. Universiteit Utrecht deed in samenwerking met gemeente Den Haag, stad Gent en de Taalunie onderzoek naar de begrijpelijkheid van iconen en presenteerde de resultaten tijdens een talkshow. Een verbeterpunt is het weglaten van afleidende details. Een belangrijk doel is samenwerking tussen overheden, zodat er meer eenheid komt en de iconen beter herkend en begrepen worden.
De Braille Autoriteit (BA) vertegenwoordigt de organisaties die in Nederland en Vlaanderen betrokken zijn bij het lezen, produceren en onderwijzen van braille. Met steun van deze brede groep van belanghebbende partijen heeft de BA standaarden ontwikkeld voor het gebruik van braille in het Nederlands taalgebied. Braille-standaarden zijn belangrijk om het gebruik van braille in het openbare leven te bevorderen en daarmee invulling te geven aan het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en zo inclusie voor mensen met een visuele handicap te vergroten. Het gaat om vastgestelde standaarden voor het 6-punts en 8-punts braille die de BA kosteloos beschikbaar stelt en onder de aandacht wil brengen van relevante partijen.
Woorden krijgen vaak pas echt betekenis als ze gebruikt worden in combinatie met andere woorden. Wie een vreemde taal echt goed wil leren spreken en schrijven moet ook vaste en minder vaste woordcombinaties leren om goed te kunnen communiceren. Met steun van de Taalunie werkt het Instituut voor de Nederlandse Taal aan Woordcombinaties, een project waarin Nederlandse woordcombinaties systematisch worden beschreven in een databank die online beschikbaar is voor gebruikers. In 2021 zijn de eerste resultaten gepresenteerd in een webinar voor docenten en taalprofessionals.
De jaarconferentie van EFNIL, het samenwerkingsplatform voor taalinstellingen van de officiële talen in Europa, vond plaats van 6-9 oktober in Cavtat, Kroatië. Het thema was ‘The role of national language institutions in the digital age’. Op deze conferentie werd ook voor de tweede keer de EFNIL Masterscriptieprijs uitgereikt voor de drie beste Europese masterscripties op het gebied van taalgebruik, taalbeleid en meertaligheid. Een van de winnaars was de Nederlandse Anne-Mieke Thieme met haar onderzoek naar meertaligheid in de gemeente Den Haag.
De European Language Monitor (ELM) is een project van EFNIL. De ELM biedt een overzicht van de taalwetgeving en taalsituatie in verschillende landen van Europa, o.a. op het gebied van onderwijs, media, bedrijfsleven en taaltechnologie. Het onderzoek wordt iedere vier jaar herhaald onder de lidorganisaties van EFNIL, waardoor de situatie in de landen te volgen en te vergelijken is. In 2021 is ELM4 gepubliceerd met gegevens over de periode 2017-2018.